dr Wojciech Ostrowski
Bardzo często słyszymy w telewizji i radio, prezenterów, gości, lub lektorów czytających chińskie nazwiska w sposób rażąco odbiegający od ich oryginalnego brzmienia. Przyczyną jest nieumiejętność czytania transkrypcji chińskich znaków zwanej pinyin. Zamieszczona tu tabelka pozwoli wszystkim uniknąć podobnych błędów w przyszłości.
Pinyin pozwala czytać chińskie znaki w brzmieniu takim, jak w chińskim języku państwowym putonghua, potocznie nazywanym językiem chińskim. Te same znaki mogą jednak być różnie czytane przez osoby posługujące się innymi chińskimi dialektami.
W literaturze polskiej można spotkać różne transkrypcje chińskich znaków. W 1936 roku Polska Akademia Umiejętności uchwaliła polską transkrypcję języka chińskiego, którą stosowano przez kilkadziesiąt lat i spotyka się ją w starych publikacjach. Ponieważ jednak w 1982 roku Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO), a w 1986 roku ONZ, uznały stworzony w ChRL system transkrypcji języka chińskiego – pinyin za obowiązujący, nazwy i nazwiska zapisywane są obecnie w tym właśnie systemie. Wyjątek stanowić mogą niektóre nazwy i nazwiska, powszechnie znane w innym zapisie. Często w chińskim języku państwowym przyjmują one inne brzmienie (np. Czang Kaj-szek – Jiang Jieshi, Pekin – Beijing, Sun Jat-sen – Sun Zhongshan).
Poniższa tabela podpowiada, jak czytać pinyin. Środkowa kolumna zawiera najbardziej podobnie brzmiącą polską głoskę.Trzeba jednak dodać, że w języku chińskim spółgłoski dzielą się na dźwięczne i przydechowe. Najbliższe oryginałowi brzmienie spółgłoski przydechowej uzyskuje się przez dodanie do spółgłoski bezdźwięcznej głoski „h”, np.: „ph”, „th”, „ch” itd. W przypadkach nieuwzględnionych w tabeli litery czyta się tak jak w języku polskim.
| Pisownia | Brzmienie | Przykład |
| b | p – dźwięczne | Beijing |
| p | p – przydechowe (ph) | Peng |
| c | c – przydechowe (ch) | Cao Cao |
| z | c – dźwięczne | Zedong |
| d | t – dźwięczne | Deng |
| t | t – przydechowe (th) | Tai |
| g | k – dźwięczne | Guomindang |
| k | k – przydechowe (kh) | Kaihui |
| i | y – po „c”, „ch”, „r”, „s”, „sh”, „z” | shi |
| j | ć – dźwięczne | Jiang |
| q | ć – przydechowe (ćh) | Qing |
| r | ż – na początku sylaby | Ren |
| u | jak ü po „j”, „q”, „x”, „y” | Yu |
| w | ł | Wang |
| x | ś | xiao |
| y | j | yao |
| r | Na końcu wyrazu jak angielskie „ar” | huahuar |
| ian | jak ien | tian |
| ch | cz – przydechowe (czh) | Changsha |
| zh | cz – dźwięczne | Zhou |
| sh | sz | shu |
| ong | ung | Guandong |
| ng | jak angielskie „ng” | Deng |
| iu | iou | diu |